Posttraumatski stresni poremećaj

Posttraumatski stresni poremećaj ili PTSP predstavlja odloženu ili produženu reakciju na stresni dogođaj. Mogu ga izazvati različite vrste događaja, kao što su ratovi, prirodne katastrofe, psihičko i seksualno zlostavljanje, kriminalni napadi itd.

Posttraumatski stresni poremećaj je poznat od davnina

Još je u Epu o Gilgamešu dat slikovit opis posttraumatskog stresnog poremećaja. Prvi slučaj hroničnog beleženja simptoma prikazao je Herodot opisujući bitku kod Maratona 440. godine pre Nove ere. Između ostalog ovaj grčki istoričar je naveo da je Atinjanin “iznenada oslepeo iako ga ništa nije dotaklo”. Te je pojavu objasnio strahom i suočavanjem sa pogubijom saboraca.

Čak je i Šekspir u Henriju IV izneo tri ključna simptoma koja se vezuju za posttraumatski stresni poremećaj. Odnosno, ponovno proživljavanje traumatskog događaja, simptomi izbegavanja i fiziološka hiperreaktivnost.

Za razliku od književnika i istoričara, nauka ovu reakciju nije doživljavala kao poremećaj koji utiče na ličnost čoveka.

Tako je posttraumatski stresni poremećaj u periodu Prvog i Drugog svetskog rata nazivan “ratni umor”, “šok od granatiranja”, “vojničko srce”, pa čak i “krivica ili sindrom kod preživelih”. Zbog toga nije ni uvršten u zvaničnu klasifikaciju mentalnih poremećaja.

Tek nakon Vijetnamskog rata, 1980. godine, on se pojavljuje kao zasebna bolest, smeštena u grupu anksioznih poremećaja.

Posttraumatski stresni poremećaj se može javiti u bilo koje doba života

Posttraumatski stresni poremećaj se javlja bez obzira na pol i godine starosti, što znači da od njega mogu da pate i deca. Prvi simptomi se razvijaju do 3. meseca od preživljene traume. U ovom periodu on se naziva akutni postraumatski stresni poremećaj.

Ukoliko se na vreme ne uoči i ne krene sa lečenjem akutna forma, nakon 6 meseci prelazi u hronični oblik koji može da traje godinama. Ovaj oblik utiče na kvalitet života pojedinca, a može da dovede i do trajnih promena ličnosti.

Posttraumatski stresni poremećaj – simptomi

Najkarakterističniji simptom koji se vezuje za posttraumatski stresni poremećaj jeste ponovno preživljavanje traumatičnog događaja. Dovoljno je da obična aktivnost u toku dana asocira na nemili događaj. Žrtvi, tada, pred očima prolaze scene iz prošlosti, a telom isti osećaj kao tokom prave traume. Nije redak slučaj da se ponovno preživljavanje događaja odvija u snovima, tj. noćnim morama, pa se javljaju i problemi sa snom, insomnia.

Osobe koje pate od posttraumatskog stresnog poremećaja su, zapravo, anksiozne. One izbegavaju sve što ih može podsetiti na traumu. Čak i kada su u pitanju radnje koje su im nekada pričinjavale zadovoljstvo. Komunkacija sa drugim ljudima postaje otežana, jer je izraženo nepoverenje i niži prag tolerancije, a pojačani stres dovodi i do problema sa varenjem, kožom, telesnom težinom…

Svi navedeni simptomi uz pojačani osećaj krivice izazivaju složenije probleme, a to su depresija , a u težim slučajevima i sklonost samoubistvu.

Kako se leči posttraumatski stresni poremećaj?

Lečenje posttraumatskog stresnog poremećaja ima za cilj ponovno uspostavljanje normalnog funkcionisanja. U tu svrhu kombinuju se određeni medikamenti i psihoterapija.

Od lekova prepisuju su antipsihotici i antidepresivi koji deluju na anksioznost, depresiju i poremećaje sna. Dok se od terapije najčešće primenjuju kognitivna terapija i terapija izlaganja.

Medikamenti sami po sebi nisu dovoljni, jer je rezultat njihovog delovanja trenutni, dok psihoterapija daje trajne rezultate, koji na kraju dovode do prevazilaženja problema i potpunog izlečenja.

Kod kognitivne terapije saveti psihologa su usmereni na prepoznavanje problema i razvijanje metoda kojim ćete ih eliminisati. Terapija izlaganja je suočavanje sa traumom i strahovima koje ona donosi. To se postiže pričom, crtanjem, pa i posetom mesta gde se traumatični događaj desio.

Psihološko savetovalište, Sana vam može pomoći u ovoj borbi. Obratite se na vreme psihologu, jer posttraumatski stresni poremećaj je problem koji nikako ne smete zanemarivati.